Bekijk eens pagina dertien van “Asterix en de Gothen”, bijvoorbeeld van de versie uit 1974 van Amsterdam Boek, gedrukt door N.O.I. Amsterdam. Het is van een waanzinnig matige kwaliteit, vergeleken met wat drukwerk tegenwoordig kan zijn. Vooral op genoemde pagina lijken de kleuren niet te corresponderen met wat je bij de getekende vorm zou verwachten, aangenomen dat de makers een zekere mate van gelijkenis met de werkelijkheid willen nastreven.
Pagina 13 bestaat uit 10 panelen waarop een deel van de scène wordt uitgebeeld waarin de druïde een prijs uitgereikt krijgt in een bos. De druïde loopt na de uitreiking naar zijn ketel toe maar wordt onderweg overvallen door Goten die hem in een zak stoppen. Asterix, wachtend met Obelix buiten het bos, maakt zich zorgen wanneer de druïde op zich laat wachten. De inkleuring van het vijfde paneel lijkt totaal niet te kloppen met wat je zou verwachten. Een Goot steekt zijn bovenlijf uit de struiken om een aanval in te zetten. Het struikgewas is niet groen in het paneel, het houdt het nidden tussen indigo en paars; er lijkt een drukgang te ontbreken of er is een verkeerde kleurkeuze gemaakt tijdens de voorbereiding van het drukwerk. In het zesde en zevende paneel zijn de kleurkeuzes ook wat ongelukkig.
Ik heb een moderne uitvoering gekocht om de vergelijking te maken met de oude. Van beide versies heb ik de pagina’s 13 hier overgenomen. Er zitten grote verschillen in inkleuring tussen beide versies. Ik neem aan dat de nieuwe versie digitaal is ingekleurd; er is goed gekeken naar het totaalbeeld van de pagina: de kleurencompositie is afgewogen, het totaalbeeld is prettig voor je ogen. De figuren zijn goed te onderscheiden, het contrast tussen achtergrond en figuren zet de hoofdrolspelers mooi op de voorgrond en de wens om natuurgetrouwe kleuren toe te kennen is zeker gelukt. Het is nu goed te zien dat links op paneel drie een druïde zijn ketel in zijn zak stopt terwijl het op de oude pagina ook een schep had kunnen zijn.
Opvallend is dat in de nieuwe inkleuring het laatste paneel van de pagina de enige is met een oranje achtergrond terwijl in de oude inkleuring die kleur vaker terug komt op deze pagina. Dat zal deels te maken hebben met het beperkte palet dat de inkleurder destijds tot zijn beschikking had maar zal deels ook een compositorische keuze geweest zijn. Of juister: vanwege de beperkende techniek besloot de inkleurder zijn compositie daar aan aan te passen. In de nieuwe versie is het laatste paneel de enige met een oranje achtergrond. Het werkt nog steeds heel goed, Asterix op een oranje achtergrond: er ontstaat een heldere focus op hem. Jammer is wel dat dit oranje niet verder terugkomt op de vernieuwde pagina, het kan als uitgesproken compositorisch middel gebruikt worden.
Wat erg verschilt is het paneel waarin “klaar” in mooi gothisch schrift staat (paneel 5): de nieuwe inkleuring wint het hier absoluut van de oude.
Toch wil ik de oude inkleuring niet zonder meer afdoen als slecht, de middelen die destijds beschikbaar waren creëerden een beperkend speelveld waarin creatief omgegaan moest worden met dat wat er was. De moderne computer maakt de mogelijkheden eindeloos waardoor opgepast moet worden niet te verdrinken in overdaad en detaillering. Ik houd van het oude drukwerk net zoveel als van het nieuwe; het heeft allebei zijn charme. Het oude is wat ruwer, ongepolijst, wat spannender omdat er zich onbepaalde bijkomstigheden voordoen, denk aan kleuren die uitlopen buiten de lijntjes of onverwachte kleurencombinaties. In de nieuwe is alles netjes, scherp en precies maar ook wat rustiger voor het oog. Voor beide valt te pleiten en het zou me dan ook niet uitmaken of ik de één of de andere zou lezen.